Erken Dönem Ortodontik Tedavisi

Henüz süt dişleri ağızdayken, bazı dişsel ve iskeletsel problemlere müdahale edilmelidir. Diş yaşı ile kişinin kronolojik yaşı birbirini tutmayabilir. Yani, her çocuğun diş sürme zamanlaması değişkenlik gösterebilir. Ancak, bu sürme zamanlamasının da düzenli şekilde kontrol edilmesi gereklidir. Süt dişlerinin düşmeye başlayıp yerine sürekli dişler gelmeye başladığında ortodonti muayenesi bu noktada çok yararlı olacaktır. Bu sebeplerden dolayı, her çocuk 7 yaşından itibaren ortodonti uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Türk Ortodonti Derneği de bu konuyu önemle vurgulamaktadır. Zamanında düşmeyen süt dişleri veya zamanından çok daha erken düşen süt dişleri ileride çocuğun ortodontik problem yaşamasına sebep olacaktır.

Kliniğimizde en sevdiğimiz ve sıklıkla yaptığımız tedavi erken dönem ortodontik tedavidir. Küçük yaşlarda çok ufak dokunuşlarla çocukların büyümesini kontrol etmek, doğru büyüme yönüne doğru yöneltmek ve sağlıklı bir ağız- diş- çene- eklem ve postüre sahip olmalarını sağlamak bizi de çok motive etmektedir.

Çocuklarda skolyoz ya da kiföz meydana gelebilmektedir.

Unutulmamalıdır ki büyüme gelişim çağının başında ayak tabanından çenelere kadar tüm duruş ve fonksiyon düzgün değerlendirilmezse çocuklarda skolyoz, kifoz gibi omurga problemleri meydana gelmektedir. Alt ve üst çenelerin konumları tüm bu iskeletsel ve kas yapısıyla uyumlu çalıştığı için çocuklardaki dangesizlikler erken yaşta tespit edilmelidir. (Erken dönem tedavi kapsamında çene genişletme işlemi devam eden çocuklar, bu videoda süreci ve yaşadıklarını kendileri anlatıyorlar.).

Bazı durumlarda erken tedavi yapılmamalıdır.

Çocuklara tedavi planı yaparken, hastanın büyüme yönünü belirleriz ve tedavi planına göre hangi aparey veya apareylerden faydalanacağımıza karar veririz. Daha sonra, bu kararı hastanın kendisi ve velisi ile paylaşırız. Ailenin birlikte yaptığımız görüşme neticesinde kullanılacak aygıtları belirleriz. Bazı durumlarda erken müdahale edilmezse ileride kalıcı sorunlar oluşmaktadır. Bazı durumlarda ise erken tedavi yapılmamalı ve beklenmelidir çünkü yapılan ortodontik/ortopedik tedavinin kalıcılığı olmamaktadır. Bu konular size muayene sırasında detaylı şekilde anlatılacaktır. Bu sebeple 7 yaşından itibaren muayene ve teşhis çok önemlidir.

Üst Çene Genişletilmesi – Hyrax

Erken yaşta mutlaka tedavi edilmesi gereken 3 ortodonti problem vardır. Üst çene darlığı, üst ve alt dişlerdeki ters kapanış (normalde üst dişlerin hepsi alt dişleri bir miktar örtmelidir) ve çeneyi bir tarafa doğru kapatma gibi problemler erken yaşta teşhis edilebilir ve tedavi sonunda çok başarılı ve kalıcı sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

Üst hava yolu genişletilmesi, çocuğun büyümesine katkı sağlar.

Üst çene darlığı çok önemli bir problemdir ve erken yaşta üst çene genişletmesi ile birçok sorunun önüne geçilmiş olur. Üst hava yolu genişlemesi çocuğun büyümesine katkı sağlar. Alt çenesi geride olan çocukların genellikle alt çeneleri üst çeneleri tarafından hapsolmuş durumdadır. Üst çenenin genişletilmesi sayesinde alt çene de büyüme imkanı bulur.

Ortodontik tedavinin kalıcılığı

Erken dönem hızlı çene genişletme sırasında süt dişlerinden destek aldığımız için daimi dişlere direkt kuvvet uygulamayız. Böylelikle hayat boyu ağızda kalacak olan daimi dişlere herhangi bir zarar gelmez. Aynı zamanda, süt dişlerinin hareketi ile daimi dişlere yer açılır ve daimi dişler olması gerektiği yerden rahatça sürer. Bu durum, ortodontik tedavi ile elde edilen düzeltimin ileri dönemdeki kalıcılığını arttırır.

Ortodontik aygıtlar sadece araçtır.

Erken dönem ortodontik tedavilerde hareketli aygıtlar ve sabit aygıtlar uygulanabilmektedir. Sabit aygıt denen apareyleri dişlere yapıştırırız ve hasta kendisi çıkartamaz. Sabit tedavi aygıtları iskeletsel etkiyi daha kısa sürede gösterirler. Biz de hem daha etkin olduğu hem de hasta uyumuna minimum gereksinim duyduğu için daha çok bu yöntemi tercih etmekteyiz. Elbette hareketli apareyleri kullanan çok disiplinli çocuk hastalarımız da bulunmaktadır. Hangi apareyin daha uygun olacağı kararı aile ile birlikte vermekteyiz. Ancak unutulmamalıdır ki, ortodontik aygıtlar yalnızca araçlardır. Tedavinin sonunda ulaşılması gereken hedefler sizin asıl bizden talep etmeniz gerekenlerdir.

Yukarıdaki fotoğrafta 8 yaşındaki erkek hastada sadece süt dişlerinden destek alarak hızlı üst çene genişletmesini yapan apareyini görebilirsiniz. Bu aparey süt azı ve süt köpek dişlerine yapıştırılarak tutturulur. Apareyin ortasındaki vida mekanizması düzenli aralıklarla velisi tarafından çevrilir ve iki hafta gibi kısa sürede genişletme tamamlanır. Hızlı üst genişletme sonrası üst kesici dişler arasında bir boşluk oluşur. Bu boşluk bize iskeletsel genişletmenin başarılı olduğunun göstergesidir. Damaktaki aparey 6 ay- 1 sene gibi uzun bir süre hareketsiz şekilde damakta tutulur. Kısa süre sonra kesici dişlerin arası çenede daralma olmadan kendiliğinden kapanır. Yalnızca bu genişletme sayesinde hastanın gülümsemesi genişler, alt dişlerin de hareketleri kısıtlanmamış olur ve üst yan kesici dişleri çene kemiği içinde yer bularak sürmeye başlar.

Diğer bir üst çene genişletmesi fotoğrafı alt çenesini fonksiyonel olarak kaydıran 7,5 yaşındaki bir hastaya aittir. Üst çenesindeki darlıktan dolayı alt çenesini kaydırarak kapatmakta, bu da alt çene eklemlerinde asimetrik bir büyümeye sebep olabilmektedir. Bu çok çok tehlikeli bir durumdur. Küçük yaşta tedavi edilmeyen fonksiyonel kayma problemleri ileride iskeletsel asimetrilere yol açmaktadır. İskeletsel asimetriler ancak ortognatik cerrahi ile düzeltilebilmektedir. Yalnızca üst çene genişletmesi yapılarak hastanın çene eklemlerinin doğru konumda yer alması ve dişlerinin düzgün kapanışı sağlanabilmektedir. Hastanın ilk fotoğraflardaki çapraz kapanışını ve üst ve alt dişlerin orta hatları yalnızca genişletme ile düzeltilebilmektedir. (Fonksiyonel çene kayması problemi olan bir vaka örneğine buradan ulaşabilirsiniz.)

Yüz Maskesi

Yaptığımız erken dönem tedavilerden bir diğeri de üst çene geriliği olan çocuklarda yüz maskesi uygulamasıdır. Ağız dışına uygulanan bu aparey sayesinde üst çenenin gelişimi tamamlanmadan üst çeneyi öne doğru hareket ettirmemiz mümkün olmaktadır. Bu yüzden yaş çok önemli bir kriterdir. Üst çenenin öne gelmesi ve çoğu zaman aynı anda genişletilmesi sayesinde üst hava boşluklarının genişlemesi ile nefes almasında olumlu yönde değişiklik olmaktadır. Hem dişlerindeki hem yüzündeki olumlu değişim sayesinde çocuğun da özgüveni artmaktadır. (Bu videoda, tedavi sürecini yüz maskesi kullanmış bir hastamızın annesinden dinleyebilirsiniz.)

Headgear

Üst azı dişlerinin ve altındaki kemik kaidenin aşağı doğru sarkması sonucunda alt çenenin geriye ve aşağıya doğru rotasyon yaptığı durumlarda ise alt ve üst azı dişlerini gömecek yöntemler uygulamaktayız. Çocuğun büyüme yönünü normalleştirmek bu sayede mümkün olmaktadır.